Özgürlük Okulu (Summerhill)

Okulda Program Nasıldır?

Neill, okulda ortalama bir günü şöyle anlatır: Okulda gün 8.15’ kahvaltıyla başlar.  Çocuklar mutfaktan kahvaltılarını alarak yemek odasına gelirler. Kahvaltı, saat 9.00’da sona erer. Saat 9.30’da yataklar toplanmış olur ve ders başlar. Okulda her dönem başında bir toplantı düzenlenir. Dersler 13.00’e kadar devam eder. Öğleden sonraları herkes özgürdür. Herkes istediğini yapabilir. Saat 16.00’da çay verilmektedir. Saat 17.00’de çeşitli etkinlikler başlar.

Pazartesi ve perşembe geceleri öğrenciler, kendi harçlıklarıyla sinemaya giderler. Salı günleri okulda çalışanlar ve büyük gruptaki öğrenciler Neill’in psikoloji konusundaki konuşmalarını dinlerler. Çarşamba gecesi dans gecesidir. Cuma geceleri, bir oyunun provasını yapmak gibi özel durumlar için ayrılmıştır. Cumartesi geceleri ‘Genel Toplantı’ yapılır. Pazar günleriyse, kış aylarında, tiyatro izlenir.

Çocuğun Çalışması

Neill, aklı başında bir uygarlığın, çocuklardan on sekiz yaşına kadar çalışmalarını istemeyeceğini düşünür. Neill’e göre kız olsun erkek olsun pek çok çocuk, on sekiz yaşından önce yığınla iş yaparlar ama yaptıkları işleri oyun olarak görürler; ana-babalara göreyse bunlar iş değildir çünkü ekonomik değeri yoktur. Neill, “Çocukların sınavlara hazırlanmak için var gücüyle çalışmak zorunda kaldıklarını gördükçe içim eziliyor.” diyerek onların bu sınav süreçleri sonunda bedensel ve ruhsal çöküntülere uğradıklarını belirtir.

Dansın Önemi

Neill, dansın kişinin kendi doğasının getirdiği özgürlükle biçimlenmesi gerektiğini savunur. Okuldaki her program, dansı da kapsar. Okulda dansın özel bir yeri vardır.

Okulda Ödül ve Ceza

Ödül, gereksiz hatta olumsuz olarak görülür. Yapılacak bir işe ödül vermek, örtük biçimde işin yapılmaya değer olmadığı anlamına gelir. Yarışma yapıp birilerinin üstün gelmesini sağlamanın da kötü bir anlayış olduğu düşünülür. Ödül vermek, rekabeti teşvik etmek, çocuklarda kıskançlığa neden olur.

Pedagojide ödül ve ceza, çocuğun ilgisini koşullandırır, öğrenmeyi araçsallaştırır. İçten gelen ilgi, kişiliğin yaşam gücüdür ve doğaldır; bunun için de ne cezaya ne de ödüle ihtiyaç vardır. Neill’e göre çocuğa ceza vermek adil değildir; çünkü hiç kimse adil olamaz.

Okuldan Mezun Olanlar

Özgürlük Okulu’ndan mezun olanlar, kendilerini, insan ilişkilerinde başarılı, sorumluluk almayı bilen, kendi kararlarını kendileri verebilen ve başkalarına saygı duyup değer veren, yaşamsal becerileri gelişmiş kişiler olarak değerlendirirler.

Okulun Günümüzdeki Durumu

Birçok kişi Neill’in ölümüyle okulun kapanacağını düşünür ama Özgürlük Okulu kötü bir dünyada iyi bir iş olarak gelişip serpilmeyi sürdürmektedir. Okul, günümüzde Neill’in kızı Zoe tarafından yönetilmektedir ve hala açıktır. Okulda kimi değişiklikler olsa da felsefesi hala özgürlüğe dayanır. Zoe, bu durumu “Gelgitler olabilir ama deniz aynı kalır.” diyerek ifade etmekte.

Okulun aslında açık olup olmaması bana göre pek de önemli değil; Özgürlük Okulu düşüncesi, bir okul binasıyla asla sınırlı değildir. Okulu, dayandığı felsefeyle birlikte anlamak, uygulamalarını, eğitim yaklaşımlarını değerlendirmenin ön koşuludur. Çocuklar özgürdür; eğitim onları özgürleştirmez, bilakis itaate sevk eder; oysa Özgürlük Okulu, sağladığı özgür ortamla çocukların bağımsız kişilik geliştirmelerini destekler; kişileşme süreçlerine eşlik eden sevgi, özgürlüklerini pekiştirir. Yaşamı ve dünyamızı ancak sevgi kurtarabilir; sevgiyse özgür bir ortamda gelişebilir.

KAYNAKÇA

* Yazıda yer alan Alexander Sutherland Neill’e ait sözler ‘Summerhill School’  ve ‘ Bir Eğitim Mucizesi’ adlı kitaplardan alıntılanmıştır.

*Yazıda yer alan fotoğraflar http://www.summerhillschool.co.uk/ alınmıştır.